Zgodnie z art. 81 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: prawo autorskie) rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby portretowanej. Przy czym przy braku wyraźnego zastrzeżenia zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli osoba ta otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie. Nie wymaga się natomiast zgody w celu rozpowszechniania wizerunków osób powszechnie znanej, jeżeli wizerunek wykonano w związku z pełnieniem przez nią funkcji publicznych, w szczególności politycznych, społecznych, zawodowych a także osoby stanowiącej jedynie szczegół całości takiej jak zgromadzenie, krajobraz, publiczna impreza (art. 81 ust. 2 prawa autorskiego).
Przepisy powyższego artykułu ograniczają swobodę wypowiedzi twórczej, głównie ze względu na poszanowanie dóbr osobistych chronionych prawem powszechnym (art. 23 Kodeksu cywilnego). Jak powszechnie przyjmuje się w literaturze przedmiotu, pojęcie „wizerunek” oznacza wytwór niematerialny, który za pomocą środków plastycznych przedstawia rozpoznawalną podobiznę danej osoby (por. Janusz Barta, Ryszard Markiewicz w: Janusz Barta, Monika Czajkowska-Dąbrowska, Zbigniew Ćwiąkalski, Ryszard Markiewicz, Elżbieta Traple – Prawo autorskie i prawa pokrewne. Komentarz. Zakamycze). Wspomnieć tutaj należy, iż poza regulacją art. 81 prawa autorskiego, znajduje się problematyka samego utrwalania wizerunku (np. zagadnienie utrwalania wizerunku wbrew woli portretowanego). Oczywiście w powyższym względzie sytuacja ta nie będzie miała znaczenia. Wizerunek, poza dostrzegalnymi dla otoczenia cechami fizycznymi, tworzącymi wygląd danej jednostki i pozwalającymi – jak się określa – na jej identyfikację wśród innych ludzi może obejmować dodatkowe utrwalone elementy związane z wykonywanym zawodem jak charakteryzacja, ubiór, sposób poruszania się i kontaktowania z otoczeniem. Z art. 81 ust. 1 prawa autorskiego wynika, że rozpowszechnienie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej. Osobisty charakter omawianego dobra i uregulowanie zawarte w powołanym art. 81 ust. 1 prawa autorskiego nie stoi na przeszkodzie rozporządzeniu – w drodze umowy – przysługującego prawa do wizerunku (tak Sąd Najwyższy – Izba Cywilna w wyroku z dnia 20 maja 2004 r., II CK 330/2003, LexPolonica nr 371495, Biuletyn Sądu Najwyższego 2004/11, Monitor Prawniczy 2005/2 str. 111).
Bezspornym w doktrynie jest fakt, iż przepisy art. 81 ust. zd. 1 mają charakter bezwzględny. Oznacza to „że tylko od woli portretowanego zależy dopuszczalność rozpowszechniania portretu. Może on się temu sprzeciwiać bez racjonalnego uzasadnienia zarówno z powodu sposobu, w jakim został przedstawiony na wizerunku, jak i w celu uzyskania wynagrodzenia za udzielenie zgody” (por. Janusz Barta, Ryszard Markiewicz – op. cit.).
Jak podkreślił Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z 2009 r. (I ACa 22/2009, LexPolonica nr 2025729, Rzeczpospolita 2009/94 str. C3): „Tylko zgoda upoważnia do wykorzystania – publikowania – wizerunku osoby prywatnej. I to tylko w określonym zakresie, a nie dla innych celów, choćby nawet społecznie ważnych.” Ustawodawca nie ustanawia szczególnej formy udzielenia tej zgody. Oznacza to, że udzielona może być w formie dowolnej, również ustanej. Jak jednak przyjmuje się powszechnie, musi ona być „niewątpliwa”. Zakres udzielanej zgody powinien być interpretowany w razie sporu w sposób restryktywny. Udzielone zezwolenie nie może mieć charakteru abstrakcyjnego. Powinno się odnosić do skonkretyzowanego stanu faktycznego, określającego dokładnie wszystkie czynniki z nim związane. Jak stwierdził Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 12 lutego 1998 roku (I Aca 1044/97): „osoba udzielająca (zgody – przyp. autora) musi mieć pełną świadomość nie tylko formy przedstawienia jej wizerunku, ale także miejsca i czasu publikacji, zestawienia z innymi wizerunkami i towarzyszącego komentarza.”
Nadmienić w tym względzie należy również, iż zezwolenie to nie jest wymagane, jeżeli osoba portretowana otrzymała odpowiednią zapłatę. Jednak nawet pomimo uiszczenia odpowiedniej opłaty, rozpowszechnianie będzie wyłączone w sytuacji, gdyby uprawniony podniósł sprzeciw. Przyjmuje się, iż sprzeciw ten podniesiony może być najpóźniej w chwili ustalania wynagrodzenia. Zagadnienie to opiera się na założeniu, iż opłata związana jest z równoczesnym wynagrodzeniem za udzielenie zgody na rozpowszechnianie wizerunku. Na potwierdzenie powyższego przytoczyć można wyrok Sądu Apelacyjnego z roku 2005 (VI ACa 1463/2005, LexPolonica nr 411008, Rzeczpospolita 2006/140 str. C2), który stanowi: „Rozpowszechnianie wizerunku wymaga zezwolenia osoby na nim przedstawionej (art. 81 ust. 1 prawa autorskiego). Jeśli nie ma wyraźnego zastrzeżenia, zezwolenie nie jest wymagane, jeżeli ta osoba otrzymała umówioną zapłatę za pozowanie.”
Specyfika dobra, którym jest prawo jednostki do ochrony jej wizerunku przed nieuprawnionym jego rozpowszechnianiem, powoduje, że każde jego naruszenie, bez zgody uprawnionego musi być postrzegane jako krzywdzące. Pozbawia bowiem uprawnionego możliwości decydowania czy i w jaki sposób jego wizerunek może być udostępniony szerszej grupie osób (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 9 grudnia 2008 r., VI ACa 875/2008, LexPolonica nr 2052451).
Zgodę udzieloną przez rekwizytora teatralnego, należy rozumieć jako zgodę na utrwalenie wizerunku. Wątpliwym zdaje się interpretowanie tej zgody, jako upoważnienia do rozpowszechniania wizerunku. Nie można również argumentować, iż samo pozowanie lub udzielanie wypowiedzi oznacza oczywistą i bezwarunkową zgodę na wszelkie formy rozpowszechniania (tak Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 10 października 2008 r., I ACa 494/2008, LexPolonica nr 2013040). Powyższe nie wyklucza, iż rzeczywiście portretowany rekwizytor mógł wyrazić zgodę na rozpowszechnianie swojego wizerunku (obok zgody na utrwalanie). Jednak biorąc powyższe rozważania oraz orzeczenia sądów polskich pod uwagę, wydaje się to być niezmiernie utrudnione.
Pojęcie wizerunku znajduje się również w Kodeksie cywilnym. Konkretnie chodzi tu o art. 23.
Prawo cywilne pośród dóbr chronionych, wyodrębniło specjalną ich kategorię, związaną ściśle z osobą fizyczną. Tymi prawami są tzw. dobra osobiste. Kodeks cywilny nie definiuje tego pojęcia, wymieniając tylko przykładowo rodzaje dóbr osobistych podlegających ochronie. Wizerunkiem w tym względzie jest obraz określonej osoby w formie filmu czy fotografii. Wizerunek taki stanowi dobro osobiste osoby pozującej i jest chronione również na gruncie prawa cywilnego. Kodeks cywilny chroni bezprawne naruszanie lub nawet zagrożenie dóbr osobistych. Bezprawność jest przesłanką niezbędną, aby można było skorzystać z ochrony przewidzianej w kodeksie cywilnym. Przez działanie bezprawne należy rozumieć każde działanie sprzeczne z prawem, lecz także z zasadami współżycia społecznego. Regulacje z art. 81 prawa autorskiego należy w tym względzie, uznać jako uszczegółowienie dobra osobistego wymienionego w art. 23 kodeksu cywilnego.