Istotna uchwała Sądu Najwyższego dotycząca kredytów frankowych
28 kwietnia Sąd Najwyższy podjął kolejną ważną uchwałę dotyczącą kredytów frankowych.
Jest ona bardzo interesująca z uwagi to, że – choć jej uzasadnienie nie zostało jeszcze sporządzone – otwiera drogę do interpretacji, że sankcją nieważności mogą być objęte również umowy kredytu walutowego zawierane przez przedsiębiorców, jeśli zastosowano w nich odesłanie do kursu waluty jednostronnie i dowolnie ustalanego przez bank.
W uchwale tej Sąd Najwyższy odpowiedział na pytanie, czy umowa kredytu walutowego (indeksowanego), w której kurs waluty obcej został jednostronnie oznaczony przez bank, bez odniesienia do obiektywnych kryteriów, jest nieważna jako sprzeczna z naturą stosunku prawnego kredytu, czy też nieważna ze względu na tzw. klauzule abuzywne i przepisy Kodeksu cywilnego (poprzez uznanie, że po wyeliminowaniu klauzul przeliczeniowych jako niedozwolonych umowy kredytu nie da się wykonywać). W dotychczasowym orzecznictwie sądów powszechnych dotyczących spraw konsumentów pojawiały się obie linie, to jest uznawały one, że nieważność umowy kredytu wynika bądź ze sprzeczności z naturą stosunku prawnego bądź to pośrednio z klauzul abuzywnych. Dodać przy tym należy, że przepisy Kodeksu cywilnego o klauzulach abuzywnych dotyczą jedynie umów z udziałem konsumentów, nie odnoszą się zaś do umów kredytów zawieranych przez przedsiębiorców.
Odpowiadając na przedstawione pytanie, Sąd Najwyższy uznał, że „sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej są postanowienia, w których kredytodawca jest upoważniony do jednostronnego oznaczenia kursu waluty właściwej do wyliczenia wysokości zobowiązania kredytobiorcy oraz ustalenia wysokości rat kredytu, jeżeli z treści stosunku prawnego nie wynikają obiektywne i weryfikowalne kryteria oznaczenia tego kursu”, zaś „postanowienia takie, jeśli spełniają kryteria uznania ich za niedozwolone postanowienia umowne, nie są nieważne, lecz nie wiążą konsumenta”. Stwierdzenie to po pierwsze rozstrzyga, że w przypadku umów z konsumentem nieważność wynika (pośrednio) z przepisów o klauzulach abuzywnych, co potwierdza jedną z linii występujących już w orzecznictwie, a po drugie – co wydaje się donioślejsze – zdaje się otwierać drogę do szerszego niż dotychczas uznawania za nieważne umów kredytu zawieranych przez przedsiębiorców, gdyż – jak wyraźnie stwierdził Sąd Najwyższy – umowy takie są sprzeczne z naturą stosunku prawnego kredytu indeksowanego do waluty obcej, a zatem wg Kodeksu cywilnego nieważne. Jak się wydaje uchwała ta może być zatem milowym krokiem w zakresie możliwości występowania przez przedsiębiorców z roszczeniami wobec banków, które udzieliły im kredytów zawierających omawiane klauzule przeliczeniowe do waluty obcej. Dotychczas sprawy takie były raczej rzadkością, a zapadające wyroki bardzo zróżnicowane, w tym często niekorzystne dla kredytobiorców. Obecnie cała fala toczących się spraw „frankowych”, które masowo zalewają sądy i o których dużo słychać w massmediach, w zdecydowanej większości dotyczy konsumentów (osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej). Kwietniowa uchwała Sądu Najwyższego stwarza szansę, że dołączą do nich przedsiębiorcy, co stwarza dla nich całkiem ciekawą perspektywę….
Należy jednak zaczekać na opublikowanie uzasadnienia tej uchwały, gdyż na razie znane są jedynie sentencja uchwały i ustne jej motywy.
[uchwała SN z 29.04.2022 r., sygn. akt III CZP 40/22]