Zasadniczo prawo autorskie rozróżnia się na dwa rodzaje praw – majątkowe i osobiste. Autorskie prawa majątkowe wiążą się z materialną eksploatacją utworu. Prawa te, w odróżnieniu od praw osobistych, mogą być przedmiotem obrotu. Natomiast autorskie prawa osobiste wiążą się z niematerialnym aspektem praw autorskich. Prawa te należą do twórcy utworu i chronią nieograniczoną w czasie oraz niepodlegającą zrzeczeniu się lub zbyciu więź twórcy z utworem. Nie podlegają one dziedziczeniu i nie mogą one przejść na osobę trzecią w żadnym wypadku. Prawa osobiste przejawiają się m.in. w prawie twórcy do (art. 16 prawa autorskiego):
- autorstwa utworu;
- oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo;
- nienaruszalności treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania;
- decydowania o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności;
- nadzoru nad sposobem korzystania z utworu.
Jak wskazuje powyższy przepis, autorskie prawa osobiste odnoszą się do sfery niemajątkowych interesów samego twórcy, związanych z konkretnym utworem. Ochrona tych praw nie jest ograniczona w czasie i „trwa wiecznie”. Co więcej nie można zrzec się tych praw lub przenieść ich na inną osobę. Wszelkie inne postanowienia umowne w tym względzie byłyby nieważne z mocy prawa. Niemniej powszechnie w doktrynie (a także nierzadko w praktyce) przyjmuje się, iż twórca może skutecznie zobowiązać się do niewykonywania wobec określonych osób (np. nabywców autorskich praw majątkowych) danego autorskiego prawa osobistego, i/lub zezwolić tym osobom na wykonywanie tego prawa w jego imieniu. Tym sposobem nabywca autorskich praw majątkowych może również niemal swobodnie korzystać także z autorskich praw osobistych twórcy. W tym, przykładowo naruszać treść i formę utworu, np. dostosowując konkretny projekt do potrzeb nowego postępowania.
W ujęciu ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych opracowanie cudzego utworu, stanowiące twórczą ingerencję, w cudzy utwór lub w cudze utwory, traktowane jest jako odrębny utwór. Jednakże prawo do takiego utworu jest skonstruowane jako prawo zależne od praw do utworu macierzystego. Rozporządzanie oraz korzystanie z opracowania zależy, w okresie ochrony autorskich praw majątkowych do utworu macierzystego, od zgody autora utworu będącego przedmiotem opracowania. Istoty takich utworów upatruje się w występowaniu obok elementów twórczych samoistnych, rozpoznawalnych elementów twórczych z innych utworów.
Możliwość odpowiedniego przerobienia utworu, do którego nabyło się prawo niesie ze sobą wiele korzyści dla zamawiającego. Może on bowiem samodzielnie w dalszych etapach rozwijać taki utwór (np. przerabiać go na potrzeby nieco odmiennych przedsięwzięć), jak również zlecać dokonywanie przeróbek innym podmiotom. W przeciwnym bowiem przypadku jedynym podmiotem uprawnionym do dokonywania ingerencji w utwór jest pierwotny twórca, a zatem zamawiający nie może wprowadzać zmian ani samodzielnie, ani przy pomocy podmiotów trzecich.
Nie każda zamiana w utworze prowadzi jednak do powstania utworu zależnego. Skutek ten wywołują jedynie takie modyfikacje utworu pierwotnego, które prowadzą do powstania nowej, choć niesamoistnej, postaci utworu, jakim jest opracowanie. Kategoria ta nie została zdefiniowana w ustawie, powszechnie jednak przyjmuje się, że opracowaniem jest taki utwór, który powstając na bazie innego utworu i będąc odmiennym od niego dobrem niematerialnym, komunikuje jednocześnie treść i formę utworu pierwotnego. Stworzenie opracowania wykracza poza ramy autorskich praw osobistych, a zatem nie prowadzi do naruszenia prawa do integralności utworu (autorskiego prawa osobistego, o którym mowa w art. 16 pkt 3 prawa autorskiego), jest to bowiem nie tyle proces polegający na naruszeniu treści lub formy utworu pierwotnego, co na stworzeniu na jego bazie całkiem nowej kategorii utworu.
Zgodnie z powyższym dokonanie jedynie prostych zmian w utworze pierwotnym takich jak np. korekta redakcyjna, usunięcie fragmentów co do zasady nie będzie prowadziło do powstania opracowania. W taki wypadku będzie można mówić jedynie o ingerencji w prawo do integralności utworu (a więc zakresu osobistych praw autorskich). Wobec tego te dwa przypadki, czyli wprowadzanie niewielkich zmian w utworze (wkroczenie w osobiste prawa autorskie) i jego twórcze przeróbki (w ramach prawa zależnego), nie powinny być mylone.
Tym samym, aby w pełni zabezpieczyć sobie możliwość zmiany nabytego utworu, oprócz przeniesienia autorskich praw majątkowych (na potrzebnych nam polach eksploatacji), konieczne jest również zadbanie o postanowienia, w którym twórca udziela nam zezwolenia na rozporządzanie, wykonywanie i korzystanie z opracowań utworu wraz z prawem do udzielania takich zezwoleń osobom trzecim (zgoda na wykonywanie autorskich praw zależnych), a także o postanowienia, w którym twórca zobowiązuje się do niewykonywania względem nas (oraz ewentualnych naszych kontrahentów) swoich autorskich praw osobistych i zezwala nam do wykonywania tych praw w jego imieniu. Tutaj pozostaje jedynie kwestia odpowiedniego zabezpieczenia tych zobowiązań i oświadczeń.